Teknoparklar, Türkiye’de teknoloji odaklı girişimciler ve firmalara çeşitli teşvikler ve destekler sağlayarak hem gündelik işleyişlerini kolaylaştırır hem de yenilikçi projeler üretmelerine katkı sağlamak amacıyla faaliyet gösterir. 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ile desteklenen teknoparklar, katılımcılarına birçok avantaj sunarak teknoloji geliştirme ekosisteminin güçlenmesine olanak tanır.
Vergi Muafiyetleri
Teknoparklarda faaliyet gösteren firmaların en büyük avantajlarından biri, çeşitli vergi muafiyetlerinden faydalanma imkânına sahip olmalarıdır. Vergi muafiyetleri, firmaların maliyetlerini ciddi şekilde azaltarak inovasyona ve büyümeye daha fazla odaklanmalarını sağlar.
Gelir ve Kurumlar Vergisi İstisnası
Teknoparklarda gerçekleştirilen Ar-Ge, yazılım ve tasarım faaliyetlerinden elde edilen gelirler, 31 Aralık 2028’e kadar gelir ve kurumlar vergisinden muaftır. Özellikle teknoloji odaklı firmaların finansal yüklerini hafifleten istisna, daha fazla kaynağın inovasyona ayrılmasına olanak tanır. Ayrıca yeni girişimlerin sürdürülebilirliğini artırarak sektöre daha fazla yenilikçi firmanın dahil olmasını teşvik eder.
KDV İstisnası
Uygulama yazılımları, veri yönetimi, iş uygulamaları, internet ya da mobil yazılım hizmetlerinden elde edilen kazançlar için KDV uygulanmaz. Firmaların fiyat avantajı sağlayarak pazarda rekabet gücünü artırma şansına sahip olabilir.
Personel Gelir Vergisi Muafiyeti
Teknoparklarda çalışan Ar-Ge ve yazılım personelinin aldığı ücretler, gelir vergisinden muaftır. Muafiyet, yetenekli çalışanların istihdam edilmesini kolaylaştırırken çalışanlar için de cazip bir çalışma ortamı yaratır. Destek personeli için de benzer bir muafiyet uygulanmakla birlikte bu çalışanların sayısı Ar-Ge personelinin %10’unu geçmeyecek şekilde sınırlandırılmıştır.
Sigorta Prim Destekleri
5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkındaki Kanun kapsamında teknopark çalışanlarına yönelik özel sigorta prim destekleri sunulur. Buna göre işverenlerin çalışanları için ödemekle yükümlü olduğu sigorta primlerinin %50’si, Hazinenin bütçesinden karşılanır. Sigorta prim desteği, firmaların istihdam maliyetlerini düşürerek nitelikli personel alımını kolaylaştırır ve daha fazla Ar-Ge uzmanının sektöre kazandırılmasını sağlar. Uzun vadede ise Türkiye’nin teknoloji ve inovasyon alanındaki global rekabet gücünü artırmayı hedefler.
Gümrük Vergisi İstisnaları
Teknoparklarda yürütülen yenilikçi projeler kapsamında ithal edilen ekipman ve diğer materyaller, gümrük vergisinden muaftır. Gümrük vergisi muafiyeti özellikle teknolojik altyapı kurulumlarında firmalara büyük bir maliyet avantajı sağlar. Ayrıca ithalat sürecinde düzenlenen evrak, harç ve damga vergilerinden de muafiyet sağlanır. Böylece projelerin başlangıç maliyetlerini düşürerek firmaların projelerini daha kolay bir şekilde hayata geçirmesi sağlanabilir. Yazılım geliştirme ekipleri için gereken yüksek kapasiteli sunucular veya Ar-Ge laboratuvarları için kullanılan cihazlar, bu kapsamda ithal edilebilir.
Kuluçka Merkezi Destekleri
Teknopark bünyesindeki kuluçka merkezleri, girişimcilere özel destekler sunarak yenilikçi iş fikirlerinin hayata geçirilmesini kolaylaştırır. Bu merkezler, özellikle erken aşama girişimler için kritik bir destek mekanizmasıdır. Kuluçka merkezlerinde yer alan firmaların kira giderlerinin %25 ila %50’si desteklenir. Bu destek, girişimcilerin başlangıç maliyetlerini azaltarak daha hızlı büyüme sağlamalarına olanak tanır.
Kuluçka girişimcilerinin geliştirdiği projeler, TÜBİTAK gibi kurumlar tarafından finansman ve hibe programlarıyla desteklenir. Sağlanan destekler özellikle yüksek riskli projelerin finansal sürdürülebilirliğini artırır ve girişimcilere büyük bir motivasyon sağlar. Ek olarak kuluçka merkezleri girişimcilere eğitim, mentorluk ve ağ kurma fırsatları sunarak başarı şanslarını artırır.
Yabancı Personel Çalıştırma Kolaylıkları
Teknoparklarda faaliyet gösteren şirketler, yabancı uyruklu yönetici ve Ar-Ge personeli istihdam edebilir. 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu kapsamında sağlanan kolaylıklar, iş gücü çeşitliliğini artırır ve uluslararası uzmanlıklara erişimi kolaylaştırır. Bu avantaj, özellikle global partnerlerle çalışan veya uluslararası projeler yürüten firmalar için büyük bir fırsat yaratır. Yabancı personelin işe alım süreci, teknopark yönetimleri tarafından desteklenerek bürokratik engellerin minimuma indirilmesi sağlanır.
İleri Teknolojiye Erişim ve Ekosistem Desteği
Teknoparklar, firmalara mali desteğe ek olarak en son teknolojiye erişim ve inovasyon odaklı bir ekosistemde sunar. Araştırma merkezleri, laboratuvarlar ve prototip geliştirme alanları gibi olanaklar, firmaların ürün geliştirme süreçlerini hızlandırır. Teknoparklarda düzenlenen etkinlikler, seminerler ve iş birliği fırsatları ise firmalar arasında sinerji oluşturarak yeni projelerin ortaya çıkmasını teşvik eder.
Teknoparklarda faaliyet gösteren firmalar, maliyet avantajlarından ve iş birliği fırsatlarından yararlanarak büyüme ve inovasyonda büyük bir atılım gerçekleştirme şansına sahiptir. Bu avantajlar, Türkiye’nin teknoloji ve Ar-Ge odaklı kalkınma hedeflerine ulaşmasında kritik bir rol oynamaktadır.
Ar-Ge ve Tasarım Destekleri
Teknoparklar; TÜBİTAK, KOSGEB ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı gibi kurumların sağladığı destek programlarından doğrudan faydalanan bölgeler arasındadır. TÜBİTAK’ın sunduğu programlar arasında Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı (1501), Girişimcilik Destek Programı (1512) ve Girişim Sermayesi Destekleme Programı (1514) öne çıkmaktadır. Bu destekler, işletmelerin teknoloji alanındaki girişimlerini mali açıdan daha sürdürülebilir bir hâle getirmek için geliştirilmiştir.
KOSGEB, küçük ve orta ölçekli işletmelerin ihtiyaçları doğrultusunda farklı destek mekanizmaları sunar. Özellikle inovasyon projelerine sağlanan hibeler ve danışmanlık hizmetleri, KOBİ’lerin teknopark ekosistemine daha verimli şekilde uyum sağlamasını desteklemektedir.
Eğitim ve Teknoloji Transfer Olanakları
Teknoparkların bir diğer önemli avantajı, girişimcilere ve şirketlere sundukları teknoloji transferi ve eğitim olanaklarıdır. Üniversite ve teknopark iş birliği ile yürütülen ortak projelerde, girişimciler işlerine katkı sağlayacak özel eğitimlere katılabilir ve laboratuvar gibi araştırma altyapılarından faydalanabilir. Teknoloji Transfer Ofisleri (TTO), bilgi ve teknoloji paylaşımını destekleyen temel birimlerdir.